Trong môi trường làm việc, không phải lúc nào người lao động cũng được đảm bảo đầy đủ quyền lợi như mong muốn. Trong phong trào công nhân trên thế giới cuối thế kỷ 19, khi quyền lợi bị ảnh hưởng, người lao động thường chọn cách cùng nhau bãi công ngừng làm việc. Vậy bãi công là gì? Có gì khác với đình công? Bãi công ảnh hưởng thế nào đến xã hội? Hãy cùng ATILAW tìm hiểu ngay sau đây.
Cuộc bãi công là gì?
Bãi công là hành động ngừng làm việc tập thể của người lao động nhằm mục đích yêu cầu cải thiện quyền lợi hoặc bày tỏ sự bất bình đối với chính sách làm việc của người sử dụng lao động.
Đặc điểm của bãi công là tính chất tập thể và thường được tổ chức có kế hoạch. Tuy nhiên, cũng có trường hợp bãi công đột xuất do mâu thuẫn phát sinh. Bãi công đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động, nhưng cũng gây gián đoạn sản xuất, ảnh hưởng đến hoạt động doanh nghiệp và môi trường lao động.
Ngoài ý nghĩa về kinh tế, bãi công còn mang tính chất xã hội và chính trị, phản ánh những mâu thuẫn trong quan hệ lao động và trong cơ chế quản lý doanh nghiệp. Hình thức này có thể diễn ra ở nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghiệp, dịch vụ, giáo dục,…

Bãi công là hành động ngừng làm việc có tổ chức và mang tính tập thể của người lao động
Tổng bãi công có nghĩa là gì?
Tổng bãi công là hình thức tập thể người lao động thuộc nhiều doanh nghiệp, ngành nghề hoặc toàn khu vực, đồng loạt ngừng làm việc để yêu cầu cải thiện quyền lợi, điều kiện lao động hoặc phản đối chính sách.
Khác với bãi công thông thường chỉ diễn ra trong một đơn vị, tổng bãi công có quy mô lớn, ảnh hưởng đến toàn ngành hoặc nền kinh tế khu vực. Ở một số quốc gia, tổng bãi công còn mang tính chất chính trị, phản ánh sự bất đồng với chính sách nhà nước hoặc những quyết định liên quan đến quyền lợi người lao động và xã hội.
Lịch sử đã ghi nhận nhiều cuộc tổng bãi công nổi tiếng như: ở Bỉ (1893, 1902), Nga (1905), Áo – Hung và Đức (1918), Trung Quốc (1927). Tại Việt Nam, tiêu biểu là cuộc tổng bãi công của công nhân khu công nghiệp Vinh – Bến Thủy vào tháng 5/1930, mở đầu cho phong trào cách mạng, dẫn đến sự ra đời của Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Tổng bãi công có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến toàn ngành hoặc nền kinh tế trong khu vực
Tác động của bãi công đối với doanh nghiệp và xã hội
Bãi công mang lại những tác động mạnh đối với cả doanh nghiệp và xã hội, có thể mang tính tích cực nhưng cũng có thể là tiêu cực.
| Tác động tích cực | Tác động tiêu cực | |
| Đối với doanh nghiệp | – Tạo ra môi trường làm việc công bằng, nâng cao năng suất;
– Nếu thành công, có thể thúc đẩy các thay đổi tích cực trong doanh nghiệp, cải thiện điều kiện làm việc. |
– Gián đoạn hoạt động sản xuất, làm giảm hiệu quả kinh doanh và tổn thất tài chính;
– Có thể làm giảm uy tín, mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng. |
| Đối với xã hội | – Bảo vệ quyền lợi lao động, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống;
– Tạo động lực cho việc cải thiện các chính sách lao động và phúc lợi xã hội. |
– Dễ dẫn đến căng thẳng và xung đột giữa người lao động và người sử dụng lao động;
– Nếu không được giải quyết đúng đắn, có thể gây mất ổn định xã hội và giảm tinh thần làm việc. |
Phân biệt giữa bãi công và đình công
Bãi công và đình công đều là hình thức đấu tranh có tổ chức của người lao động thông qua việc ngừng làm việc tạm thời. Tuy nhiên, giữa chúng có một số điểm khác biệt:
| Bãi công | Đình công | |
| Mục tiêu | Được tổ chức không chỉ vì quyền lợi lao động mà còn có thể có yêu cầu chính trị | Chủ yếu là để đòi hỏi quyền lợi lao động, điều kiện làm việc |
| Quy mô | Thường có quy mô lớn, có thể ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề, khu vực | Quy mô nhỏ, thường chỉ diễn ra tại một đơn vị hoặc bộ phận cụ thể |
| Pháp lý | Không được quy định trong bất kỳ luật nào, hành vi mang tính tự phát, có tổ chức | Được quy định rõ ràng trong Bộ luật Lao động, không bị cấm trừ khi vi phạm pháp luật |
| Tính chất | Sự đấu tranh đòi quyền lợi cho cá nhân và tập thể người lao động, không chỉ về mặt kinh tế mà có cả chính trị xã hội | Là hình thức đấu tranh pháp lý tập trung vào quyền lợi lao động |

Bãi công và đình công khác biệt nhất định về mục tiêu, quy mô, tính chất và pháp lý
ATILAW đã chia sẻ các thông tin cơ bản về bãi công là gì, hy vọng bạn đã nắm rõ về khái niệm cũng như tác động của bãi công. Để luôn cập nhật những thông tin hữu ích về luật lao động, quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động, hãy thường xuyên theo dõi website của ATILAW nhé!
