Các khái niệm về chiếm hữu ngay tình & không ngay tình

Theo Điều 179 Bộ luật Dân sự 2015, chiếm hữu là hành vi mà một chủ thể trực tiếp hoặc gián tiếp nắm giữ, chi phối tài sản như thể mình là chủ sở hữu của tài sản đó. Chiếm hữu có thể do chính chủ sở hữu hoặc người không phải là chủ sở hữu thực hiện. Tuy nhiên, nếu người không phải chủ sở hữu chiếm hữu thì không tự động dẫn đến việc xác lập quyền sở hữu, trừ một số trường hợp đặc biệt được quy định tại các Điều 228, 229, 230, 231, 232, 233 và 236 của Bộ luật này.

Chiếm hữu ngay tình là gì?

Theo Điều 180 cùng Bộ luật Dân sự 2015, chiếm hữu ngay tình là trường hợp người chiếm hữu có căn cứ hợp lý để tin rằng mình có quyền sở hữu đối với tài sản đó. Nói đơn giản, chiếm hữu ngay tình là khi ai đó giữ và sử dụng tài sản vì họ có căn cứ cho rằng tài sản đó thuộc về mình một cách hợp pháp.

*Ví dụ về chiếm hữu ngay tình:

VD1: Ông D mua một mảnh đất từ bà E thông qua hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, có công chứng và đăng ký đầy đủ theo quy định. Sau khi hoàn tất các thủ tục, ông D được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) đứng tên mình.

Một năm sau, xuất hiện ông F đến kiện và cung cấp bằng chứng cho thấy bà E không phải là chủ sở hữu thật sự của mảnh đất – mà chỉ mượn giấy tờ của một người thân để đi bán đất trái phép.

VD2: Anh E mua một chiếc xe máy từ người quen, giao dịch diễn ra công khai, có đầy đủ giấy tờ hợp lệ và không có dấu hiệu bất thường nào. Sau một thời gian sử dụng, anh E mới biết chiếc xe đó là tài sản bị mất trộm. Trong trường hợp này, anh E được xem là người chiếm hữu ngay tình, vì tại thời điểm nhận xe, anh E hoàn toàn có căn cứ để tin rằng mình có quyền hợp pháp đối với chiếc xe.

Khi một người giữ tài sản và có lý do, căn cứ hợp lý để tin rằng mình có quyền với tài sản đó là chiếm hữu ngay tình

Chiếm hữu không ngay tình là gì?

Theo Điều 181 Bộ luật Dân sự 2015, chiếm hữu không ngay tình là việc một người biết hoặc phải biết mình không có quyền với tài sản nhưng vẫn chiếm hữu.

Ví dụ:Ông G mua một căn nhà từ ông H. Tuy nhiên, ông G biết rõ căn nhà này chưa được sang tên hợp pháp, tức là ông H không có giấy tờ đầy đủ để chuyển quyền sở hữu hợp pháp cho ông G. Nhưng ông G vẫn mua nhà do giá rẻ hơn so với thị trường và sử dụng căn nhà đó. Trong trường hợp này, ông G được xem là người chiếm hữu không ngay tình vì ông biết mình không có quyền sở hữu hợp pháp nhưng vẫn chiếm hữu và sử dụng tài sản.

Khi một người biết mình không có quyền với tài sản nhưng vẫn giữ và sử dụng là chiếm hữu không ngay tình

Quyền đòi lại động sản từ người chiếm hữu ngay tình

Theo Điều 167 và Điều 168 Bộ luật Dân sự 2015, quyền đòi lại động sản từ người chiếm hữu ngay tình được thực hiện theo các nguyên tắc:

Động sản không phải đăng ký quyền sở hữu

Chủ sở hữu có quyền đòi lại tài sản nếu người chiếm hữu ngay tình nhận được qua hợp đồng không có đền bù với người không có quyền định đoạt tài sản. Nếu hợp đồng có đền bù, chủ sở hữu vẫn có thể đòi lại khi tài sản bị mất cắp hoặc chiếm hữu trái pháp luật, chiếm hữu ngoài ý chí của chủ sở hữu.

Động sản phải đăng ký quyền sở hữu hoặc bất động sản

Nếu tài sản là động sản phải đăng ký quyền sở hữu hoặc bất động sản, thì chủ sở hữu được đòi lại trừ khi người nhận tài sản là người ngay tình, đã đăng ký hợp pháp và không biết tài sản có vấn đề (theo Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015). Nếu tài sản chưa đăng ký thì giao dịch với người thứ ba có thể bị coi là vô hiệu, trừ các trường hợp đặc biệt như bán đấu giá tại tổ chức có thẩm quyền hoặc giao dịch với người mà theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là chủ sở hữu tài sản nhưng sau đó chủ thể này không phải là chủ sở hữu tài sản do bản án, quyết định bị hủy, sửa .

Bảo vệ quyền lợi người thứ ba ngay tình

Chủ sở hữu không có quyền đòi lại tài sản từ người thứ ba ngay tình khi giao dịch dân sự với người này không bị vô hiệu, tuy nhiên có quyền khởi kiện để yêu cầu người có lỗi dẫn đến việc giao dịch được xác lập với người thứ ba hoàn trả chi phí và bồi thường thiệt hại.

Đòi lại động sản từ người chiếm hữu ngay tình là quyền của chủ sở hữu trong một số trường hợp nhất định

Tư vấn pháp luật về chiếm hữu tài sản

ATILAW cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật chuyên sâu về chiếm hữu tài sản nhằm giúp khách hàng hiểu đúng các quy định của pháp luật cũng như quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình với các nội dung:

– Tư vấn chi tiết về chiếm hữu ngay tình, không ngay tình và hệ quả

– Hướng dẫn xử lý tranh chấp tài sản đang bị chiếm hữu;

– Soạn thảo hồ sơ, văn bản yêu cầu trả lại tài sản, khiếu nại hoặc khởi kiện;

– Tư vấn phương án tối ưu để bảo vệ quyền sở hữu tài sản hợp pháp.

Ưu điểm khi sử dụng dịch vụ của công ty chúng tôi là:

– Giá cả hợp lý;

– Luật sư chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm xử lý thực tế;

– Bảo mật thông tin tuyệt đối, cam kết không tiết lộ cho bên thứ ba;

– Tư vấn tận tình, hỗ trợ nhanh chóng và đúng pháp luật.

ATILAW chuyên tư vấn pháp lý liên quan đến chiếm hữu tài sản, quyền đòi lại tài sản và xử lý tranh chấp

Hy vọng qua những thông tin chia sẻ trên đây, bạn đã nắm được chiếm hữu ngay tình là gì, chiếm hữu không ngay tình là gì cũng như những quy định liên quan. Để được tư vấn chi tiết trong từng trường hợp cụ thể, hãy liên hệ ngay cho ATILAW qua hotline: 0767693737.