Theo quy định của Luật Đất Đai, người có giấy chứng nhận sử dụng đất hoàn toàn có quyền chuyển nhượng, cho thuê, cho tặng,… Vì thế, anh em ruột có thể cho tặng quyền sử dụng đất. Vậy, thủ tục cho tặng đất giữa anh em ruột như thế nào là hợp pháp? ATILAW sẽ chia sẻ đến bạn một cách chi tiết ngay sau đây!
Điều kiện tặng cho đất giữa anh em ruột
Để việc tặng cho diễn ra hợp pháp, cần đáp ứng cả các điều kiện chung của quyền sử dụng đất và các điều kiện cụ thể tùy thuộc vào loại đất.
Điều kiện chung theo Luật Đất đai
Theo quy định tại Điều 45 Luật Đất đai 2024, để thực hiện việc tặng cho quyền sử dụng đất, cần đáp ứng các điều kiện sau:
– Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ): Thửa đất phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ), Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở (Sổ hồng), hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Trừ một số trường hợp được quy định trong Luật Đất đai 2024 có thể không cần Giấy chứng nhận nhưng vẫn được tặng cho.
Người tặng đất phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
– Đất không có tranh chấp: Mảnh đất không được có tranh chấp giữa các bên hoặc với bất kỳ cá nhân, tổ chức nào.
– Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án: Đất không bị kê biên, không bị áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự
– Không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.
– Đất vẫn trong thời hạn sử dụng: Đối với đất có thời hạn sử dụng, cần đảm bảo rằng đất vẫn còn thời hạn sử dụng hợp pháp khi thực hiện thủ tục tặng cho.
Điều kiện cụ thể theo loại đất
Tùy thuộc vào loại đất, việc tặng cho giữa anh em ruột có thể có những điều kiện cụ thể sau:
– Đất trong khu vực rừng phòng hộ, rừng đặc dụng: Cá nhân không sinh sống trong khu vực rừng phòng hộ, rừng đặc dụng thì không được nhận tặng cho quyền sử dụng đất ở và đất khác trong khu vực rừng phòng hộ, trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, phân khu phục hồi sinh thái thuộc rừng đặc dụng đó
– Đối với đất ở (thổ cư): Việc tặng cho đất ở giữa anh em ruột thường ít bị hạn chế hơn so với đất nông nghiệp, chủ yếu tuân theo các điều kiện chung.
– Đất được Nhà nước giao theo chính sách hỗ trợ cho dân tộc thiểu số: Việc tặng cho chỉ được thực hiện sau 10 năm kể từ ngày có quyết định giao đất, và người nhận phải thuộc đối tượng được hưởng chính sách.
Đất thổ cư khi cho tặng sẽ ít bị hạn chế hơn so với các loại đất khác
Thủ tục cho tặng đất giữa anh em ruột
Thủ tục cho tặng đất giữa anh em ruột bao gồm ba bước chính: lập hợp đồng, công chứng/chứng thực, và đăng ký biến động để sang tên sổ đỏ.
Bước 1 – Lập hợp đồng tặng cho đất
– Chuẩn bị thông tin và giấy tờ:
+ Hồ sơ pháp lý của bên tặng cho và bên nhận tặng cho: Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân, Hộ chiếu của bên tặng cho và bên nhận tặng cho.
Ngoài ra, trường hợp tặng cho đất giữa anh em ruột cần có các giấy tờ sau: Đăng ký kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, bản án/quyết định ly hôn của Toà án đã có hiệu lực pháp luật… để xác định quyền sở hữu nhà, đất của bên tặng cho cũng như xác định quyền sở hữu của nhà, đất được nhận của bên nhận tặng cho.
+Thông tin về thửa đất: Địa chỉ thửa đất, số tờ bản đồ, số thửa, diện tích, loại đất, mục đích sử dụng, thời hạn sử dụng, nguồn gốc sử dụng.
+Giấy tờ chứng minh quan hệ anh em ruột: Giấy khai sinh của cả hai bên hoặc các giấy tờ khác có thể hiện mối quan hệ anh em ruột (ví dụ: sổ hộ khẩu). Đây là căn cứ để được miễn thuế, phí sau này.
– Dự thảo hợp đồng: Các bên có thể tự dự thảo hợp đồng tặng cho hoặc yêu cầu công chứng viên hỗ trợ dự thảo. Hợp đồng cần thể hiện rõ ràng các nội dung cơ bản theo quy định của Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai.
Soạn thảo hợp đồng tặng đất đai
Bước 2 – Công chứng hoặc chứng thực hợp đồng
Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất phải được công chứng hoặc chứng thực để có giá trị pháp lý.
– Địa điểm thực hiện:
+ Phòng Công chứng hoặc Văn phòng Công chứng: Lựa chọn địa điểm công chứng tại tỉnh/thành phố nơi có bất động sản. Đây là hình thức phổ biến và được khuyến khích.
– Hồ sơ cần nộp tại tổ chức công chứng/UBND xã:
+ Phiếu yêu cầu công chứng/chứng thực (theo mẫu).
+ Dự thảo Hợp đồng tặng cho (nếu có).
+ Bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ/Sổ hồng).
+ Bản sao Giấy tờ tùy thân của cả người tặng cho và người nhận tặng cho (CMND/CCCD/Hộ chiếu, Sổ hộ khẩu – bản gốc để đối chiếu).
+ Giấy tờ chứng minh quan hệ hôn nhân của người tặng cho (Giấy đăng ký kết hôn nếu là tài sản chung vợ chồng, hoặc Giấy xác nhận tình trạng độc thân nếu là tài sản riêng và đang độc thân).
+ Giấy tờ chứng minh quan hệ anh em ruột (Giấy khai sinh hoặc các giấy tờ khác).
+ Các giấy tờ khác theo yêu cầu của công chứng viên (ví dụ: văn bản cam kết tài sản riêng, văn bản thỏa thuận tài sản chung).
- Quy trình công chứng/chứng thực: Công chứng viên/cán bộ tư pháp kiểm tra hồ sơ, xác minh thông tin, giải thích quyền và nghĩa vụ cho các bên. Nếu hợp lệ, các bên ký tên và công chứng viên/chủ tịch UBND xã thực hiện công chứng/chứng thực.
- Phí công chứng/chứng thực: Được tính dựa trên giá trị tài sản và theo quy định của pháp luật.
Công chứng hồ sơ để có giá trị pháp lý
Bước 3 – Đăng ký biến động và sang tên sổ đỏ
Sau khi hợp đồng được công chứng/chứng thực, các bên cần thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai để cập nhật thông tin chủ sở hữu trên sổ đỏ.
+ Thời hạn thực hiện: Trong vòng 30 ngày kể từ ngày hợp đồng tặng cho có hiệu lực (ngày công chứng/chứng thực), người nhận tặng cho phải nộp hồ sơ đăng ký biến động.
+ Nơi nộp hồ sơ: Văn phòng Đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai cấp huyện nơi có đất.
– Hồ sơ đăng ký biến động:
+ Đơn đăng ký biến động đất đai (theo mẫu).
+ Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất (bản gốc có công chứng/chứng thực).
+ Bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ/Sổ hồng) của người tặng cho.
+ Giấy tờ tùy thân của người nhận tặng cho (bản sao có chứng thực).
+ Giấy tờ chứng minh quan hệ anh em ruột (bản sao có chứng thực).
+ Thông báo miễn thuế, miễn lệ phí trước bạ của cơ quan thuế (có được sau khi kê khai).
+ Tờ khai lệ phí trước bạ (theo mẫu của cơ quan thuế).
+ Tờ khai thuế thu nhập cá nhân (theo mẫu của cơ quan thuế).
– Quy trình giải quyết:
+ Nộp hồ sơ: Nộp tại Bộ phận Một cửa hoặc Văn phòng Đăng ký đất đai.
+ Xác định nghĩa vụ tài chính: Văn phòng Đăng ký đất đai chuyển thông tin sang cơ quan thuế. Do là anh em ruột, giao dịch này được miễn thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ, nhưng vẫn phải kê khai để nhận thông báo miễn.
+ Thẩm định hồ sơ và cập nhật thông tin: Văn phòng Đăng ký đất đai kiểm tra hồ sơ, cập nhật thông tin vào sổ địa chính và Giấy chứng nhận.
+ Trả kết quả: Người nhận tặng cho nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới đã được cập nhật thông tin tại nơi nộp hồ sơ.
– Thời gian giải quyết: Theo quy định của Luật Đất đai 2024, thời gian giải quyết việc đăng ký biến động đất đai thường là không quá 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ (không bao gồm thời gian thực hiện nghĩa vụ tài chính và thời gian xử lý các trường hợp đặc biệt). Thực tế có thể kéo dài hơn tùy thuộc vào địa phương.
Xử lý hồ sơ, sang tên sổ đỏ
Thuế và lệ phí khi tặng cho đất giữa anh em ruột
Theo quy định của pháp luật hiện hành, giao dịch tặng cho quyền sử dụng đất giữa anh, chị, em ruột được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ như:
– Miễn thuế thu nhập cá nhân: Theo Điều 4 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (sửa đổi, bổ sung năm 2012), thu nhập từ việc tặng cho bất động sản giữa anh, chị, em ruột được miễn thuế thu nhập cá nhân. Điều này áp dụng cho cả trường hợp anh, chị, em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, miễn là có giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống.
– Miễn lệ phí trước bạ: Căn cứ Khoản 10 Điều 10 Nghị định 10/2022/NĐ-CP, việc tặng cho nhà, đất giữa anh, chị, em ruột được miễn lệ phí trước bạ. Điều này có nghĩa là người nhận tặng cho không phải nộp lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sử dụng đất.
Mặc dù được miễn thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ, người nhận tặng cho vẫn phải chịu một số chi phí khác, bao gồm:
– Phí công chứng hợp đồng tặng cho: Tính theo giá trị tài sản và quy định của tổ chức hành nghề công chứng.
– Phí thẩm định hồ sơ: Do cơ quan đăng ký đất đai thu khi thực hiện thủ tục sang tên.
– Phí đo đạc, lập bản đồ địa chính (nếu có): Áp dụng khi cần cập nhật thông tin thửa đất.
Để thủ tục cho tặng đất giữa anh em ruột diễn ra thuận lợi và hợp pháp, các bên nên chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, giấy tờ cần thiết và thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định. Nếu cần hỗ trợ thêm trong việc hoàn thiện hồ sơ, bạn có thể liên hệ đến ATILAW để được hướng dẫn chi tiết.
